Günümüzün en büyük problemlerinden biri olan bağımlılık türlerine karşı mücadelede, önleme ve koruma faaliyetleri büyük önem taşıyor. Teknoloji, sigara, alkol, madde ve kumar gibi bağımlılıklar özellikle gençleri tehdit altına alırken, onları bu zararlı alışkanlıklardan korumada yerel yönetimlere de önemli görevler düşüyor.
Gençlerin hayata daha sıkı bağlanabilmesi, geleceğe daha umutla bakabilmesi ve sağlıklı adımlar atabilmesi için toplumu bilinçlendirme çalışmaları aralıksız devam ediyor. Bu kapsamda Ataşehir’de; ilçe belediyesi, kamu kurumları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliğiyle; etkinliği kanıtlanmış, önleyici ve rehabilite edici yöntemler uygulanarak bağımlılıkla mücadele çalışmaları sürdürülüyor.
Her yıl 1-7 Mart arasında düzenlenen Yeşilay Haftası dolayısıyla, Ataşehir Belediyesi’ne bağlı Yeni Hayat Gençlik Merkezi’nde bağımlılıkla mücadele çalışmalarını sürdüren meslek uzmanlarıyla görüştük. Bağımlılıkların önlenmesine yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin yanı sıra, atölye ve sportif faaliyetler de uygulanan Yeni Hayat Gençlik Merkezi’nde; Sosyolog ve Aile Danışmanı Sinem Kubat, Psikolog Cihan Aslan, Sosyolog ve Aile Danışmanı Çetin Akpolat ile Sosyal Hizmet Teknikeri Cemil Fırat’tan bu merkezde gerçekleştirilen çalışmalar hakkında bilgiler aldık.
Bu merkezde hangi bağımlılık türlerine karşı ne tür çalışmalar yapılıyor?
Yeni Hayat Gençlik Merkezimiz, önleyici ve koruyucu çalışmaların yürütüldüğü bir merkezdir. Dolayısıyla madde kullanımına karşı tedavi konusunda bir müdahalede bulunmuyor. Ancak madde kullanımındaki mevcut riskleri önlemeye yönelik; psikoterapi, aile terapisi, eğitim ve spor çalışmaları sürdürülüyor. Sigara, alkol, madde kullanımında tedavi sonrası psikoterapi hizmeti ile vatandaşlara destek sağlanıyor.
Teknoloji bağımlılığı söz konusu ise, psikologlarımız terapi desteği sağlıyor. Bunun yanı sıra bağımlılıklarla ilgili okullarımızda yaptığımız seminer çalışmalarıyla da gençlere ve ailelere farkındalık kazandırıyoruz.
Bağımlılıkla ilgili kimler daha fazla risk altındadır?
İletişim becerileri, ‘hayır’ diyebilme ve bunun gibi yaşam becerileri gelişmemiş olan bireyler ile öfke kontrol problemi yaşayan bireyler riskli gruplar arasında yer alır. Buna ek olarak; sağlıklı iletişimin kurulamadığı, baskıcı-otoriter ve tutarsız tutum sergileyen ebeveynlerin olduğu ailelerin, problemli boşanma sürecinde olan ailelerin ve sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı durumda olan ailelerin bireylerinin daha fazla risk altında olduğunu söyleyebiliriz.
Bağımlılık riski düşünüldüğünde, ailelerin rolü nedir? Bağımlılığa karşı önleme ve koruma konusunda ebeveynlerle ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
Aile yaşam döngüsü içerisinde, aileler bir takım zorlayıcı dönemlerden geçer. Ailede görülen iletişim, uyum, boşanma süreci gibi problemler, aile içinde bireylerin zararlı alışkanlıklara yönelmesi konusunda risk oluşturur.
Çocuğun içinde büyüdüğü, geliştiği ve sosyalleştiği ailenin sağlıklı ve güvenli işleyişi, çocuğun yöneleceği risklerin önlenmesinde önemli rol oynar. Bu nedenle aile terapisi desteği sağlanması ve aile içi iletişim becerilerinin geliştirilmesi, ailede olumlu tutum ve davranış geliştirilmesi, ailede öz disiplin ve özgüven gelişiminin desteklenmesi için terapi ve seminer çalışmaları gerçekleştiriyoruz.
Bağımlılık tedavisinde psikolojik ve sosyal destek ne gibi faydalar sağlar?
Depresyon, kaygı, kişilik bozuklukları gibi psikolojik sorunlar; sosyal çevreyle güvenli sınırlar çizememe, hayır diyememe, maruz kalınan zorbalık gibi hayatın olağan akışında karşılaşabileceğimiz olumsuz süreçler her birimizde baş edilemeyeceğini düşündüğümüz çaresizlik duygusunu tetikleyebilir. Bu çaresizlik duygusuyla birlikte gelişebilen kaçıngan davranışlar her birimizi madde, alkol, sigara ve teknolojinin bilinçsiz kullanımı gibi bağımlılıklara başvurmaya itebilir.
Bu nedenle bağımlılığın önlenmesinde psikolojik ve sosyal destek, kişilerin duygusal ve zihinsel iyi oluşlarına, karşılaştıkları sorunlarla daha aktif ve sağlıklı yollarla mücadele etmelerine katkıda bulunması nedeniyle oldukça önemlidir.
Yeni Hayat Gençlik Merkezi’nde bağımlılıkla mücadele kapsamında neler yapılıyor?
Bağımlılık riskinin önlenmesi amacıyla, toplum geneline yönelik önleyici hizmetler yürütüyoruz. Bu hizmetleri şöyle sıralayabiliriz;
- Bireyin iyi oluşunu hedeflediğimiz psikolojik destek hizmeti,
- Aile sistemi içinde güvenli ve sağlıklı işleyişi hedeflediğimiz aile danışmanlığı hizmeti,
- Bağımlılığın etkileri ve riskler hakkında topluma farkındalık kazandırmak amacıyla, Ataşehir Kaymakamlığı ve Ataşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü iş birliği ile yürüttüğümüz aile ve öğrenci seminerleri,
- Gençlerin olumlu davranış geliştirmelerini desteklemek adına merkezimizde yaptığımız spor ve atölye çalışmaları.
Ataşehir’deki bağımlılıkla mücadele çalışmalarınız sonucunda olumlu geri bildirimler oldu mu?
Yapılan danışmanlık hizmetleri (psikoterapi ve aile danışmanlığı) sonrası hem gençlerden hem de ailelerden olumlu dönüşler alıyoruz. Okullar ile iş birliği içerisinde sürdürdüğümüz seminer çalışmaları konusunda da okul yöneticileri, öğretmenler ve katılımcılardan olumlu dönüşler aldığımızı söyleyebiliriz. Okul yönetimi ve öğretmenlerden, yapılan seminer çalışmaları sonrasında öğrencilerde olumlu yönde davranış değişiklikleri gözlemlediklerine dair geri bildirimler almaktayız.
Yeni Hayat Gençlik Merkezi olarak gerçekleştirmiş olduğunuz çalışmalarla ulaştığınız kişi sayısı nedir?
Yeni Hayat Gençlik Merkezi’nde; danışmanlık hizmetleri, seminer (genç ve ebeveyn), spor faaliyetleri ve atölyeler (seramik ve maket) ile 2015 yılından bu yana 95 bin 846 kişiye ulaşıldı. Sadece 2023 yılı içerisinde 12 bin 900 kişiye hizmet verildi.
Yeni Hayat Gençlik Merkezi’nde eğitim ve danışmanlıkların yanı sıra atölyeler ve sportif faaliyetler de düzenleniyor. Etkinliklerden bahsedebilir misiniz?
Bağımlılıkla mücadelede spor faaliyetlerinin arttırılması oldukça önemlidir. Çünkü spor, bireyin sağlıklı bir yaşam benimsemesini, sosyal bağlarını güçlendirmesini ve dolayısıyla da olumsuz alışkanlıklardan uzak kalabilmesini sağlar.
Merkezimizde bulunan fitness salonu ve yine merkezimizin bulunduğu parkın içerisindeki futbol ve basketbol sahalarımızda yapılan çalışmalarla, gençlerin spora kolay erişebilmelerine katkı sunarak, olumlu alışkanlıklar kazanmalarına ve böylelikle bağımlılıktan korunmalarına destek oluyoruz. Bunun yanı sıra, gençlerimizin zamanlarını iyi değerlendirebilecekleri atölye faaliyetlerimiz ve kütüphane hizmetimiz de bulunuyor.
Bağımlılıkla mücadelede bireysel olarak neler yapılabilir, tavsiyeleriniz nelerdir?
Bağımlılıkla mücadelede herkesin yolculuğu farklıdır, bu nedenle kişisel ihtiyaçlarınıza en uygun olan stratejileri belirlemek önemlidir. Bağımlılıkla ilişkili risk faktörlerini azaltmak için zararlı alışkanlıklardan kaçının ve riskli durumlardan uzak durun. Bağımlılıkla mücadelede yalnız olmadığınızı bilmek önemlidir. Profesyonel yardım almayı düşünün. Terapi, danışmanlık veya destek grupları gibi tedavi şekilleri bağımlılıkla mücadelede etkili olabilir.