Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çalışma hayatını esaslı biçimde değiştiren koronavirüs döneminde doğan yasal bir boşluk bugün itibariyle kapatıldı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı“Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” hazırlayarak yürürlüğe koydu. Şirketlerin giderek daha fazla tercih ettiği uzaktan çalışma yönteminde artık işveren ile çalışanlar arasında yazılı iş sözleşmesi yapılacak ve bunda çalışma zamanı ve süresi de yazacak. Sözleşmede özel düzenleme olmaması halinde, uzaktan çalışma için gerekli olan donanımın maliyeti işveren tarafından karşılanacak. Yasal olarak “zorlayıcı bir nedenle” uzaktan çalışmaya geçilmesi koşulunun oluşması halinde işveren, çalışanın onayına ihtiyaç duymadan işyerinde kısmen veya tamamen uzaktan çalışma yöntemine geçebilecek.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın hazırladığı“Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” Resmi Gazete’de yayımlandı. Toplam 16 maddeden oluşan yönetmeliğe göre, uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılışekilde yapılacak. Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacak. Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekan ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanacak. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenecek. Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esas olacak.
MALZEME LİSTESİİMZA KARŞILIĞI İŞÇİYE TESLİM EDİLECEK
Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilecek. İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilecek. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanacak. İş araçlarının listesi, iş sözleşmesi içerisinde veya sözleşme tarihinde iş sözleşmesine ek olarak düzenlenirse ayrıca yazılı belge düzenlenmesi şartı aranmayacak. İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususlar iş sözleşmesinde belirtilecek. Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılacak.
İLETİŞİM VE VERİLERİN KORUNMASINI İŞVEREN SAĞLAYACAK
Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenecek. İşveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirir ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alacak. İşveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirlenecek. Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunlu olacak.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DE YÖNETMELİKTE YER ALDI
İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacak. Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacak. Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecek.
“UZAKTAN ÇALIŞMAYA GEÇİŞİÇİN İŞÇİNİN TALEBİ VEYA ONAYI ARANMAZ”
Uzaktan çalışmaya geçişle ilgili ise inisiyatifin işverene bırakıldığı yönetmeliktede, “Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz” denildi. Ayrıca yönetmelikte, “İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilir veya hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilecek" denilerek mevcut sözleşmelerin de uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülmesinin önü açıldı. Çalışanın uzaktan çalışmayı istemesi halinde bunu yazılı olarak talep etmesi; işverenin de 30 gün içinde bu talebi değerlendirmesi gerekecek.
Kaynak: ANKA