Karbonhidratlar insan vücudunun enerji gereksinimi açısından en önemli olan temel besin kaynağıdır. Dengeli bir şekilde beslenen bir kişinin günlük tükettiği besinlerin yaklaşık %55 ini karbonhidrat içeren besinler oluşturmaktadır.

Bir insan yeterli miktarda karbonhidratı vücuduna almadığı taktirde vücudu gerekli enerjiyi yağlardan veya proteinlerden karşılar. Peki insan vücudu için bu kadar ihtiyaç duyulan karbonhidratlar nedir, hangi besinlerden karşılanır?

Karbonhidratlar nedir?

Karbonhidratlar doğada çoğunlukla büyük moleküler halinde bulunmakla birlikte, bütün canlı hücrelerde bulunan bir besin iceriğidir. Vücuda alınmış büyuk moleküler halinde olan karbonhidratların hücrelere iletilebilmesi için bellirli bir sindirim aşamasından geçip küçük moleküller haline gelmesi gerekmektedir.

Karbonhidrat; karbon, hidrojen ve oksijenden oluşan organik bileşiklerin genel adına denilmektedir. Karbonhidratların temel görevi ise vücudun enerji ihtiyacını karşılamaktır. Vücutta karbonhidratların yeterli düzeyde bulunmaması halinde eğer vücut enerji ihtiyacını yağlardan karşılamaya çalışırsa.

Yağlar çok fazla enerji verdiğinden vücut asidisitesi artacaktır ve keton cisimciği adı verilen zararlar bileşikler oluşacaktır. Bu bileşiklerin oluşması sonucu da kalp ve böbrek gibi organlarda sorun çıkmasına yol açacaktır.

Karbon hidratlar sinir dokusu için gerekli olan temel bileşenlerden birisidir ve beynin tek enerji kaynağıdır. Bununla birlikte bazı karbonhidratlar ise sindirim sistemi organı olan bağırsaklarda bulunan sağlıkli bakteri oluşumuna yardımcı olmaktadır. Karbonhidrat eksikliğinde ise bağırsaklardan kaynaklanan sindirim sistemi bozuklukları görülmektedir. Karbonhidratlar ayriyetten iyi birer lif kayanğı olan besinlerdir.

Karbonhidratların kaç çeşiti bulunmaktadır?

Karbonhidratlar yapılarına bakılarak monosakkaritler, disakkaritler ve polisakkaritler olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.

Monosakkaritler:

Glikoz, furuktoz ve galaktozdan oluşan en basit yapılı karbonhidratlardır.

Disakkaritler:

İki monosakkaritin birleşimi sonucu oluşan karbonhidratlara denilmektedir. Canlılarda en çok bulunan disakkarit çeşitleri maltoz, sakkaroz ve laktozdur.

Polisakkaritler:

Polisakkaritler çok sayıda monosakkaritin birleşmesi ile oluşan karbonhidratlardır. Nişasta ve selüloz bitkilerde bulunan polisakkarit iken, glikojenler ise hayvanlarda bulunan polisakkarit çeşitleridir. Ayriyetten bu polisakkaritlere depo polisakkarit denilmektedir.

Bir insan karbonhidratlara eksik besinlerle beslendiği zaman ortaya neler çıkmaktadır?

İnsanlarda yeteri kadar karbonhidratça zengin besinler tüketilmesini durumlarda en başta B vitamini eksikliği ve lif eksikliği görülmektedir. Bunların haricinde ise insanlarda yorgunluk, sinir sistemi bozuklukları, depresyon ve unutkanlık gibi birçok sorunda gözükmektedir. Ayriyetten yetersiz lif alımından kaynaklı olarak kanser ve kalp hastalıkları da görülebilmektedir.

Karbonhidratlar hangi besinlerde bulunmaktadır?

Karbonhidratlar bir çok beşinde bulunabilmektedir. Bunlara örnek olarak aşağıdaki besinler verilebilir;

• Karbonhidratlar en fazla mısır gevreği, arpa, yulaf, makarna, pirinç ve ekmek çesitlerinde bulunmaktadır.
• Meyvelere bakıldığı zaman ise; kayısı, hurma, muz, incir, elma ve çilek,kuru üzüm yüksek miktarda karbonhidrat içermektedir.
• Baklagillerden ise; nohut, kuru fasülye ve bakla yüksek miktarda karbonhidrat içeren besinlerdir.
• Patates ve havucta da bol miktarda karbonhidrat bulunmaktadır.
• Toz şeker, kek, meyve suyu gibi besinler de karbonhidratça zengin besinler olarak bilinmektedir.
• Bütün çikolata ve şeker türleri bol miktarda karbonhidrat içermektedir.

Kaynak: