Kur’an tarihine dair derinlikli birikimi ile oryantalist fikirleri analiz eden, Mustafa el-A‘zamî, vefatının birinci yılında İbn Haldun Üniversitesi’nde düzenlenen uluslararası sempozyumda anılıyor. Sempozyum 7 oturumda 2 boyunda devam edecek.

Asrın büyük hadis alimlerinden Mustafa el-A‘zami, vefatının birinci yılında İbn Haldun Üniversitesi Başakşehir Yerleşkesi’nde düzenlenen ’Uluslararası Mustafa el-A‘zami (Hayatı, Fikirleri ve Katkıları) Sempozyumu’nda anılıyor. Mustafa el-A‘zamî’nin hatırasını yad etmek, hayatını, fikirlerini ve katkılarını konuşmak üzere dünyanın birçok ülkesinden değerli akademisyenler İstanbul’da buluştu. Sempozyum 7 oturumda 2 boyunda devam edecek. Sempozyumun açılışında konuşan İbn Haldun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Recep Şentürk ve İbn Haldun Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bilal Aybakan, Mustafa el-A‘zami hakkında bilgiler verdi.

’’İlimden başka gayreti ve düşüncesi yoktu’’

Mustafa el-A‘zami’nin hayatını ilme adamış bir insan olduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Recep Şentürk, ’’İlimden başka gayreti ve düşüncesi yoktu. Tek hedefi; Kuran, sünnete ve İslami bilimlere hizmet etmek, bu konuda ortaya atılmış olan yalan ve yanlış neler varsa düzeltmek. Gerçeğin ortaya çıkması için Müslümanlar ve Müslüman olmayan tarafından bilinmesi için büyük bir gayret gösteriyordu. Allah razı olsun; evlatları, Mustafa el-A’zami hocamızın kütüphanesini üniversitemize vakfettiler. İnşallah kütüphanemizde, hususi bir bölümde bu eserleri tutacağız. İnşallah vefatından sonra da sakayı cariye olarak bu eserler üniversitemizde ilim adamları ve öğrencilerinin hizmetinde devam edecek. Bu karardan doları evlatlarına teşekkür ediyorum’’ dedi.

Mustafa el-A’zami ile yaşadığı anıyı anlatan Rektör Prof. Dr. Şentürk, ’’Hoca, Kuran tarihine dair eserlerini yazmak üzere araştırma yapmak için Türkiye’ye gelmişti. Evimde misafir ettim. Ceylan derisine yazılmış bir Kuran nüshasının CD’sini alabilmek için mücadele etti. En sonunda Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki görevlilerine demiş ki, ’’Sizin kütüphanenizin bir ihtiyacı var mı? Ben onu karşılayayım, sizde bu CD’yi bana verin’’. Demişlerki, ’’Kameraya ihtiyacımız var’’. 3 bin 500 pound tutuyormuş. Bankadan çekip vermiş. Bir tane CD’de ceylan derisi üzerine yazılmış Kuran Mushafın resimleri var, o kadar. Ben çok şaşırdım; bu kadar para verilir mi? diye. Ertesi günü gömlekleri kirlenmişti. Bana gömlek alın demişti. AVM’ler var dedim, oralardan almayacağız dedi. Caddede satanlardan alacağız dedi. Caddede satılan gömlekler bugünkü parayla 3 liraydı. Alim insana caddeden almak yakışır mı? dedim. ’’Bak Recep, bu hoca 3 bin 500 pound bir CD’ye veriyor, 3 lirayı bir gömleğe vermek istemiyor. Vallahi 3 bin 500 pound o CD’ye azdır, 3 lira da o gömleğe fazladır’’ dedi. Bu onun bir ilim adamı olarak hayata yaklaşımını yansıtan bir durum. Bunları kitaplardan okuyarak öğrenemeyiz ancak bu ilim adamlarıyla yaşayarak öğrenebiliriz’’ şeklinde konuştu.

"Bir ilim ziyafeti ortamı oluşturmayı hedefledik"

Sempozyum hakkında bilgi veren Prof. Dr. Bilal Aybakan, ’’Sempozyumda 30 kadar katılımcı var. Muhammed Mustafa el-A’zami bundan tam 1 yıl önce vefat etmiş olan Hint kökenli ama daha sonra farklı İslam ülkelerini dolaşarak özellikle hadis ve Kuran tarihi konusunda ciddi katkılar yapmış olan bir şahsiyet. Kendisi Hindistan’daki köklü medreselerde eğitim aldıktan sonra Mısır’a giderek orada da eğitim alıyor. Bu birikimle, İslami ilimlere yönelik olarak daha özel olarak da sünnet ve Kuran’a yönelik olarak batı eğitiminde yaygın olan fikirlere ve temsilcilerine karşı ciddi ilmi, objektif eleştiriler yöneltecek eserler yazmıştır. Yazdığı bu eserler, Türkiye’deki akademik çevrelerde bilinen, saygınlığı kabul edilen eserlerdir. Bizde, onun hatırasını iade etmek üzere vefatının 1’inci yılında bu etkinliği düzenlemeyi düşündük. Anma programı düzeyinde kalmasını arzu etmiyoruz. 2 gün sürecek bu sempozyum 7 oturumdan oluşmakta. Oturumların sırasıyla farklı konuları var. Biz, imkan ölçüsünde bu zatın, değindiği, hakkında konuştuğu ve yazdığı konularda gerek Türkiye’de gerek farklı ülkelerde ciddi katkıları olan kişileri buraya toplayıp bir ilim ziyafeti ortamı oluşturmayı hedefledik’’ açıklamasında bulundu.

Üniversitenin bu sempozyumu düzenleme amacına değinen Prof. Dr. Aybakan, ’’Üniversitemiz özellikle dünyada benzeri olmayan bir eğitim stili geliştirmeye çalışıyor. 3 dilde eğitim yapıyor. Bu yönüyle de özellikle İslam coğrafyasının bir anlamda sözcülüğünü ve ilmi kalite noktasında öncülük yapmayı arzu etmektedir. İslami İlimler Fakültesi olarak burada bu zatı anma programını bir ilim şölenine dönüştürmeyi hedefledik’’ dedi.

Hindistan’dan başlayıp İslam coğrafyasının diğer ülkelerine, oradan Batıya uzanan ilim yolculuğunda pek çok ciddi çalışmaya imza atan Mustafa el-A‘zami, araştırmalarında klasik usulle modern metodolojiyi harmanlamakla beraber hadis ilimleri ve Kur’an tarihine dair derinlikli birikimiyle oryantalist fikirleri analiz etti. Uzun yıllar Batı üniversitelerinde görev yapan ve oryantalist zihin dünyasını yakından tanıyan Mustafa el-A‘zamî, Kuran’ın mushaf haline getiriliş sürecine dair araştırmaları ile biliniyor. Kur’an’ın mushaflaşma sürecini Kitab-ı Mukaddes’in oluşum serüveniyle mukayeseli olarak ele alması, el-A‘zami’nin özgün yönlerinden birini oluşturuyor. Onun modern dönem hadis araştırmalarına yeni bir soluk getiren On Schacht’s Origins ve Studies in Early Hadith Literature gibi çalışmaları Batılı İslâm araştırmacıların temel başvuru eserleri arasına girmeyi başardı.